Zespół Jelita Drażliwego zwany z angielskiego IBS (Irritable Bowel Syndrom), to zespół schorzeń nieznanego pochodzenia. Nie jest to jednostka chorobowa, ale bywa uciążliwa. Jelita, choć są prawidłowo zbudowane, nie wiadomo, dlaczego źle funkcjonują. Trudność z tym schorzeniem polega na tym, że jest niejasnego pochodzenia i m bardzo wiele objawów. Właściwie dolegliwości związane z Zespołem Jelita Drażliwego są tak powszechne jak jest ich wiele rodzajów.
Do diagnozy stosuje się kryteria rzymskie (z 1990 r.), które za zadanie mają wykluczyć wszystkie jednostki chorobowe układu pokarmowego, by stwierdzić, że to IBS. Można powiedzieć, że do diagnozy IBS dochodzi się drogą eliminacji innych, poważniejszych chorób jelit – takich jak na przykład choroba Leśniewskiego-Crohna. W większości takich chorób występują mocne rzuty choroby, biegunki nawet zagrażające życiu (odwodnienie, wycieńczenie). Wówczas potrzebna jest ścisła kontrola lekarza i podawanie leków.
IBS to przewlekłe problemy, nasilające się przy stresie, większych emocjach, ale nie do stanu klinicznego. Charakterystyką cechą jest to, że za dnia problemy jelitowe są wyraźne a w nocy znikają. Bardzo istotnym bodźcem aktywizującym IBS są przyczyny psychosomatyczne: gdy czymś bardzo się stresujemy, emocjonalnie do wszystkiego podchodzimy – przy IBS’ie natychmiast odreagowujemy to jelitami. Co ciekawe, gdy jesteśmy spokojni, wyciszeni – objawy znikają. Świetnie działają ćwiczenia relaksujące i rozluźniające brzuch – Joga i Pilates sa tu na pierwszym miejscu! Bardzo wyraźnie widać poprawę między innymi podczas urlopu, a gdy wracamy do codzienności objawy znowu się nasilają. Podobnie, gdy jesteśmy zakochani objawy mogą ustąpić z dnia na dzień!
IBS to złożony problem i oprócz zaburzeń psychosomatycznych spowodowany jest brakami odpowiedniej mikroflory w jelitach i niewłaściwą dietą.
Objawy IBS.
Pierwsze pytanie jakie sobie należy zadać, to: czy w ogóle czujesz, że masz układ pokarmowy? Jeśli tak – to znaczy, że jest problem. Trawienie pokarmu na przestrzeni całego układu powinno się dla nas odbywać niezauważalnie, a kończyć piętnasto-sekundową wizytą w toalecie, spuszczeniem wody i umyciem rąk. Jeśli tak nie jest – trzeba się zastanowić co nie działa i dlaczego.
Najczęstsze dolegliwości towarzyszące IBS:
- Bóle brzucha (w różnych miejscach, żołądka, dołu brzucha)
- Uczucie przelewania się wewnątrz brzucha
- Zgaga
- Nadkwaśność
- Częste odbijanie
- Gazy
- Wzdęty brzuch (szczególnie wieczorem wielki jak balon)
- Problemy z opróżnianiem (biegunki, zaparcia, lub naprzemiennie)
- Ból towarzyszący przy opróżnianiu (czasem nawet doprowadzający do omdleń)
- Śluz w stolcu
- Reakcje histaminowe (wysypka na skórze)
Diagnoza i leczenie.
Zawsze pierwszym krokiem musi być wizyta u gastrolog i kompleksowe badania: morfologia, usg jamy brzusznej, gastroskopia, badanie per-rectum, kolonoskopia jeśli trzeba potrzeba. Na podstawie tych badań lekarz stwierdza czy nie ma stanu zapalnego czy innej jednostki chorobowej. Jeśli wykluczy inne choroby – mamy do czynienia z IBS. A ponieważ w tej chorobie dużą rolę odgrywa psychosomatyka, a stres to główny winowajca, w dzisiejszym świecie często występuje syndrom jelita drażliwego… Niestety nie ma jednego leku na IBS – są tylko objawowe, np.: na zaparcia, na wzdęcia, wspomagające trawienie. One nie leczą tylko wspomagają prace układu pokarmowego. O wiele ważniejsze jest wprowadzenie długotrwałych zmian w zakresie odżywiania, regularności posiłków i poziomu stresu.
Skład diety.
Dobra dieta to dieta zróżnicowana. Ale przy IBS dodatkowo oparta na produktach o niskim stopniu fermentacji. W dodatku musi być mocno indywidualna i bardzo wyważona. Pamiętajmy, że wszelkie diety eliminacyjne są zawsze niedoborowe. Nie można jeść kurczaka, marchewki i ryżu – bo te trzy produkty są nisko fermentujące. Trzeba jeść różnorodnie. Jeśli jemy nieróżnorodnie, to można sobie zrobić krzywdę. Z rekomendowanych składników diety przy IBS są: pomidor, ogórek, papryka, borówki, maliny, w odpowiedniej ilości banany. Niebezpieczne natomiast są tak u nas powszechne jabłka i gruszki – te można zjadać tylko pieczone lub gotowane. Podobnie wszystkie produkty kapustne (między innymi brokuł, kalafior, brukselka) powinny być gotowane i blendowane, bo wówczas są zdecydowanie bardziej łatwostrawne. Produkty mleczne są często problematyczne (mniej fermentujące są tylko twarde sery). Bardzo problematyczny jest cukier.
Przykładowym jadłospisem dziennym przy IBS może być: na śniadanie kanapki z chleba gryczanego z pastą z wędzonych ryb, na II śniadanie sałatka z sałatka z rukoli, szpinaku, pomidorków i odrobiny awokado, na obiad kasza jaglana z dorszem z pesto bazyliowym, a na kolację placuszki bananowe. Już teraz w sprzedaży jest e-book z dietą rekomendowaną przy zespole jelita drażliwego!
Przerwy między posiłkami.
Przerwy między posiłkami są bardzo istotne i powinny wynosić między 3 a 4 h , co oznacza max pięć posiłków, a zazwyczaj jest ich cztery. Dlaczego? Bo regularność przyjmowania posiłków uspokaja organizm (nie ma stresu i nie żyje w poczuciu zagrożenia, ze nie dostanie jeść). Poza tym motoryka jelit jest zazwyczaj zaburzona i zdecydowanie lepiej jest dać im czas na trawienie. Na przykład: jeśli mamy do czynienia z przypadkiem biegunkowym będziemy za często chodzić do toalety. Postać zaparciowa (zaparcie to brak wypróżniania dłużej niż 3 dni) też musi mieć czas na motorykę jellitową.
Co jeszcze?
Można okresowo stosować probiotyki o określonych szczepach, które mogą pomóc, ale doraźnie. Pamiętajmy, że układ pokarmowy powinien być samodzielny. Można sobie pomóc od czasu do czasu robiąc kurację, suplementując się – ale nie może to się przerodzić w codzienną praktykę przyjmowania leków
Maślan sodu (inaczej: kwas masłowy) również wskazany jest przy IBS, ale tylko okresowo. Jest on produkowany w sposób naturalny w naszym organizmie przy udziale bakterii bytujących w okrężnicy. Dlatego trzeba dążyć do tego by dokarmiać mikroflorę naturalnie, a nie suplementować.
Całe video z Emilką Cesarek na temat IBS znajdziesz tutaj.
